تشخیص سطح مایعات و جامدات در صنعت، برای کنترل فرآیندها و اطمینان از ایمنی سیستم ها، از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از روش های جدید تشخیص سطح، استفاده از تغییرات دما است. در این مقاله، به بررسی این موضوع می پردازیم.
تشخیص سطح به وسیله تغییرات دما
برای اندازهگیری مقدار سطح در این روش باید این نکته را یادآور شویم که سنسور باید حتماً با ماده برخورد داشته باشد. در روش تشخیص سطح به وسیله تغییرات دما میتوانیم سنسور را در حد بالای بدنهی یک مخزن تعبیه نماییم. در جایی که حداکثر سطح مایع قرار میگیرد. زمانی که سطح مایعات گرم مانند انواع روغن داغ به سنسور میرسد. با تغییرات دمایی ایجاد شده در اِلِمـان اندازهگیری نسبت به حالت اولیه و مقایسه آنها با هم، متوجه تغییرات رخ داده خواهیم شد.
مبنای کار سنسور تشخیص سطح
مبنای کار سنسورهای تشخیص سطح به وسیله تغییرات دما استفاده از یک مقاومت وابسته به دما (RTD) بعنوان ترانسدیوسر است. RTD با تبدیل عامل محیطی (دما) به مقاومت الکتریکی کمک میکند تا میزان تغییرات را از طریق یک مدار وتستون بتوان تشخیص داد.
با توجه به توضیحات ارائه شده وقتی که مایع به سنسور برخورد کند، تغییرات ناگهانی دما در RTD باعث جاری شدن جریان در پل وتستون میشود. طراحان مدارات الکترونیکی به این نکته توجه داشتند که برای کاربردهای صنعتی و سهولت بیشتر مهندسان در نصب و راهاندازی خطوط تولید، سنسورهایی با خروجی سوییچ طراحی کردهاند. این سنسورها کمک میکند تا دیگر نیازی به محاسبه و پردازش سیگنال آنالوگ برای تشخیص نباشد.
کاربردهای تشخیص سطح با استفاده از تغییرات دما
این روش جدید در بسیاری از صنایع مختلف بکار می رود. برخی از کاربردهای رایج آن عبارتند از:
- کنترل سطح مخازن: برای کنترل سطح مخازن حاوی مواد مایع یا جامد در صنایع مختلف مانند نفت و گاز، شیمیایی یا غذایی.
- ایمنی: برای جلوگیری از سرریز شدن مخازن یا تشخیص سطح مایعات خطرناک.
معرفی سنسورهای سطح به همراه مشخصات و کاتالوگ آن ها
نحوه تشخیص سطح با تغییرات دما
برای تشخیص سطح با تغییرات دما باید این نکته را یادآور شویم که سنسور باید حتماً با ماده برخورد داشته باشد. در این روش می توانیم سنسور را در حد بالای بدنه ی یک مخزن در جاییکه حداکثر سطح مایع قرار می گیرد تعبیه بنماییم زمانیکه سطح مایعات گرم مانند انواع روغن داغ به سنسور می رسد ، تغییرات دمایی ایجاد شده در اِلِمـان اندازه گیری نسبت به حالت اولیه و مقایسه آنها باهم ، متوجه تغییرات رخداده خواهیم شد .
بیشتر بخوانید: سنسور چیست؟
چگونگی تشخیص سطح با تغییرات دما
مبنای کار این سنسورها استفاده از یک مقاومت وابسته به دما (RTD) بعنوان ترانسدیوسر است . RTD با تبدیل عامل محیطی (دما) به مقاومت الکتریکی کمک می کند تا میزان تغییرات را از طریق یک مدار وتستون بتوان تشخیص داد.با توجه به توضیحات ارائه شده وقتی که مایع به سنسور برخورد کند ، تغییرات ناگهانی دما در RTD باعث جاری شدن جریان در پل وتستون می شود .
طراحان مدارات الکترونیکی به این نکته توجه داشتند که برای کاربردهای صنعتی و سهولت بیشتر مهندسان در نصب و راه اندازی خطوط تولید ، سنسورهایی با خروجی سوییچ طراحی کرده اند. این سنسورها کمک می کند تا دیگر نیازی به محاسبه و پردازش سیگنال آنالوگ برای تشخیص نباشد.
اندازهگیری سطح با سنسور خازنی پراب دار
در این روش با توجه به خواص دی الکتریک مواد، سنسورهای متشکل از چندین سگمنتِ روی هم ساخته شده اند؛ هر سگمنت به شکل مستطیلهای کوچک از جنس فلزند که بر روی یک نوار قابل انعطاف نصب شدهاند. این سگمنتها به شکل قطار پشت سر هم قرار گرفتهاند و با واکنش نشان دادن هر سگمنت میتوان متوجه شد که تغییراتی در آن بخش اتفاق افتاده است.
این تغییرات میتواند از نوع تغییر در ظرفیت خازن شکل گرفته با توجه به دی الکتریک موادی که با سطح آن سگمنت برخورد داشتهاند، باشد.
همواره باید این نکته را در نظر داشت که ضریب گذردهی هوا و خلاء همواره یک و برای آب در دمای اتاق عددی تقریباً برابر با 81 است.
به نقاطی که به تغییرات واکنش نشان می دهند، نقاط فعال میگویند.
نحوه کار سنسور تشخیص دما
اگر دقیقتر بخواهیم نحوه کار این سنسور را مورد بررسی قرار دهیم باید به این موضوع اشاره کنیم که برای مثال وقتی این سنسور را داخل مخزن کشتی بکار میگیریم، سطح مایعات به حدی میرسد که به میله سنسور برخورد میکند و نقاطی از سگمنت را فعال میسازد.
تغییری که در ظرفیت خازنی هر سگمنت با بدنه بعنوان المان اندازهگیری ایجاد میشود توسط مدار الکتریکی شناسایی میشود. در واقع هر سگمنت را میتوان به عنوان یک بیت فعال در نظر گرفت، بیتهایی که دچار تغییر ظرفیت شدهاند را یک منطقی و آنهایی که هنوز تغییری نکردهاند را صفر منطقی در نظر گرفته میشوند .
حالا این مواد میتواند انواع روغن و موادی با پایه روغن، آب و موادی با مخلوط آب و نوشیدنیها باشند. این نکته را هم باید یاد آور شد، موادی که خاصیت دی الکتریک بالایی دارند یا باعث ایجاد خازن بزرگی میشوند و موجب عدم کارکرد صحیح سنسور میشوند نباید به کارگیری شوند.
نمونهای از کاربرد این سنسورها را برای تشخیص سطح با تغییرات دما
شکل زیر نمونهای از کاربرد این سنسورها را برای تشخیص سطح با تغییرات دما نشان داده است.
1 : حد بالای مخزن را تعیین کرده و اندازهگیری مینماید، هنوز سطح مایع به سنسور نرسیده است.
2 : سنسور سطح میتواند نشتی مخزن پمپ هیدرولیک را آشکار بنماید.
3 : سنسور سطح با طول پراب بزرگتر میتواند کمترین سطح مخزن را اندازه بگیرد.
سنسور سطح رادار هدایت شده (GWR)
کارکرد این سنسورها بدین صورت است که مدت زمان ارسال پالس الکترومغناطیسی تا برگشت آن از سطح ماده محاسبه می شود ، این سنسور به دو دسته تماسی و غیرتماسی دسته بندی می شوند.
در سنسورتماسی ، میله ای از سنسور به نام پراب به طول مختلف تا سطح مــاده کشیده خواهد شد . اما در سنسورهای غیرتماسی ، پراب حذف شده و امواج از طریق رفلکتور ارسال و دریافت خواهد شد.
تصویر فوق خود گویای کامل امر است ، با این روش اندازه گیری سطوح ، سنسور ارتفاع مخزن را در مدت زمان نانوثانیه اندازه می گیرد.
ویژگی های اندازه گیری با روش GWR
- اندازه گیری پیوسته سطح
- دقت بسیار بالا
- عدم تاثیر در چگالی ماده و نوسانات فشار
- عملکرد عالی در محدوده دمایی 212 درجه فارنهایت و بالاتر
- کارکرد آسان در آشفتگی سطوح و محیط مواج
- تعمیر و نگهداری آسان
و همچنین از این روش برای موارد زیر استفاده خواهد شد :
- کنترل سطح آب ، روغن ، سیال چسبنده و رسوب زا و مواد پودری
- اندازه گیری سطح مواد فومی(کف) ، بخار مواد بخار شوند
- اندازه گیری سطح مایع خنک کننده ، دوغ آب ، لعاب ، لجن و فاضلاب
خلاصه
روش تشخیص سطح با استفاده از تغییرات دما، یک رویکرد نوین و قابل اطمینان است که در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می گیرد. این روش، به دلیل دقت بالایی که دارد، به یک ابزار مهم برای کنترل فرآیندها و افزایش ایمنی سیستم ها تبدیل شده است. بنابراین، می توان گفت که پیشرفت های اخیر در این زمینه، یک قدم مهم در راستای بهبود و بهینه سازی فرایندهای صنعتی است.