اتاق تمیز چيست؟
کلين روم یا اتاق تمیز يک محيط محصور و کنترل شده جهت توليد محصولات مي باشد. روشن است که کلين روم يک اتاق تميز است و اتاقي است که درون آن ذرات معلق، از هوا برداشته و حذف مي شوند.
خصوصيات اتاق تمیز:
داراي سيستم فيلتراسيون و تهويه هوا باشد تا بتواند به طور مداوم هواي بدون ذرات را وارد اتاق کند
از موادي ساخته شده باشد که باعث ايجاد پارتيکل نشود و ذرات را پخش نکند
فرآيندهايي که در آن انجام مي شود به گونه اي طراحي شده باشد که پارتيکل ايجاد ننمايد
افرادي که در آن حضور دارند به گونه اي لباس بپوشند که هيچ گونه پارتيکل از آن عبور نکند و همچنين خود لباس نيز ذرات را توليد نکند و در نهايت قوانين آن به گونه اي باشند که انتقال ذرات در مناطق خاص به حداقل ممکن برسند.
کلين روم اتاقي است که در آن تراکم پارتيکل هاي هوا کنترل شده است و به گونه اي طراحي و ساخته شده که ورود، توليد و باقي ماندن پارتيکل داخل اتاق به حداقل رسانده مي شود و پارامترهاي ديگري مثل دما، رطوبت و فشار الزاما” تحت کنترل ميباشند.«
حذف آلودگي هوا در ابعاد زير ميکرون يک پروسه بسيار مهم در کنترل مي باشد.
منابع ايجاد آلودگي:
- افراد،
- فرآيند کار،
- تسهيلات
- تجهيزات موجود
راههاي کنترل آلودگي در اتاق تمیزکنترل تمامي شرايط ذيل مي باشد:
- سرعت جريان هوا
- فشار هوا و جهت آن
- دما
- رطوبت
- فيلتراسيون
صنعت بهداشت يک استفاده کننده اصلي اتاق تمیز مي باشد تا مانع از انتقال آلودگي به بيماران شود. اتاق هاي عمل بيمارستانها نيز از تکنولوژي کلين روم جهت به حداقل رساندن عفونت زخم استفاده مي کنند. بانک هاي توليد نسوج نيز در سراسر دنيا به دليل جلوگيري از انتقال آلودگي بخصوص ميکرو ارگانيزم ها بر روي نسوج فرآوري شده نيازمند کلين روم ميباشند.
در حال حاضر طبقه بندي اتاق تمیز بر اساس استاندارد ISO 14644-1انجام مي شود.
اين استاندارد بين المللي در سال 1999توسط اتحاديه اروپا و در سال 2001 توسط ايالات متحده پذيرفته شد. با اين وجود، ساده ترين و قابل فهم ترين طبقه بندي کلين روم ها، استاندارد فدرال 209ايالات متحده است که هنوز جديدترين ورژن آن (209E) به طور گسترده در بسياري از کشورها استفاده مي شود.
طبقه بندي اتاق تمیز در اندازه گيري تعداد ذرات ≥ 0.5ميکرومتر در هر فوت مکعب از هواي اتاق مشخص مي شود. به عنوان مثال، کلين روم کلاس 100به گونه اي طراحي شده که هيچ وقت اجازه نمي دهد در هر متر مکعب از هوا بيشتر از 100ذره 0.5ميکرون يا بزرگتر باقي بماند
طبقه بندی استاندارد فدرال 209E
استانداردهاي ISO
با توجه به تعدد استانداردهاي اتاق تمیز در کشورهاي گوناگون و لزوم وجود يک استاندارد جهاني، محدوده استانداردهاي کلين روم توسط سازمان بين المللي استاندارد (ISO) تعيين گرديد. در نوشتن اين استاندارد، از گروههاي متخصص کشورهاي مختلف جهان استفاده شد.
استاندارد ISO 14644
- طبقه بندي پاکيزگي هوا
اين استاندارد محدوده ذرات هوا را براي طبقه بندي هاي مختلف کلين روم ارائه مي دهد. همچنين مي تواند روش هاي مورد استفاده جهت اندازه گيري ذرات هوا در تعيين کلاس کلين روم را ارائه دهد.
2 . اختصاصي بودن جهت سنجش و پايش به منظور اثبات انطباق با استاندارد -ISO 14644
اين استاندارد اطلاعاتي مانند فاصله زماني لازم جهت سنجش اتاق تمیز را به منظور مشاهده منطبق بودن شرايط آن با استاندارد ISO 14664-1فراهم مي کند.
3 . روش هاي سنجش
اين استاندارد روشهاي سنجش مورد نياز جهت آزمون کلين روم را معرفي و توصيف مي کند تا از کارکرد صحيح کلين روم اطمينان حاصل شود.
4 . طراحي، ساختمان، و شروع به کار
اين استاندارد راهنمايي هاي کلي در خصوص نحوه طراحي، ساخت و آمادگي جهت شروع به کار کلين روم را ارائه مي دهد.
5 . کارکرد اين استاندارد اطلاعات کلي را در خصوص نحوه کاردکرد يک کلين روم فراهم مي کند.
6 . تعاريف و واژه ها
اين استاندارد مجموعه اي از تمامي تعاريف و واژه هاي مورد استفاده در استاندارد ISO کلين روم را ارائه مي دهد.
7 . ضمائم مجزا ( هود هواي تميز، جعبه دستکش، ايزولاتور،محيطهاي کوچک) اين استاندارد اطلاعاتي در خصوص تجهيزات هواي تميز ارائه مي دهد.
8 . آلودگي مولکولي اين استاندارد اطلاعاتي در خصوص گازهاي آلوده کننده کلين روم مي دهد.